Tijdens een wedstrijd voelen medesupporters als familie, ook al deel je op de liefde voor de club ja meestal helemaal niets. Waarom gaat daar tóch zo’n aantrekkingskracht van uit? Waarom is het zo moeilijk om er afscheid van te nemen? En waar begint die liefde voor een club?
Op het schoolplein, bijvoorbeeld. Op het schoolplein wordt gevoetbald. En als er wordt gevoetbald, moet je bij iemand horen. Je moet voor iemand zijn: onpartijdigheid is vaak geen optie. Heel veel onderzoek is hier niet naar gedaan, maar als je een rondje langs je voetbalvrienden maakt zal dit ongetwijfeld één van de antwoorden zijn.
Voetbal als religie
Wie beweert dat het perfecte veldspel het hoogste doel is van een voetbalsupporter, is gek. Sterker nog, er zitten genoeg mensen in het stadion voor wie voetbal bijzaak is en die geen idéé hebben of hun elftal nou met buitenspelers speelt of niet. Het gaat om iets anders. Voetbal gaat om groepsgevoel.
De voetbalcultuur is niet voor niets al vaak vergeleken met religie, met het stadion als voetbaltempel. Hoewel voetbal geen leidraad voor een goed leven biedt – en niemand gelooft dat je naar de hemel gaat als je maar genoeg naar het stadion gaat – zijn er inderdaad overeenkomsten. Het helpt mensen een positieve blik te behouden, en hoe leeg de prijzenkast ook is: er is altijd dat geloof dat het ooit beter zal gaan. Een club geeft een gevoel van saamhorigheid, een functie die de kerk ook heeft.
Samen tegen de rivaal
Het supporterschap is voor veel mensen een belangrijk onderdeel van hun identiteit. De clubs hebben hun eigen mores, hun eigen rituelen en karakter, waaraan jij je als supporter conformeert. De club zegt iets over wie en wat jij bent. En minstens zo belangrijk is wat jij niet bent: de tegenstander, de rivaal, en alle eigenschappen die aan hem worden toegeschreven.
Alle clubs hebben zo’n rivaal. Feyenoord heeft Ajax. NAC heeft Willem II, FC Twente heeft Heracles, Cambuur heeft Heerenveen. In de wetenschap wordt dit fenomeen vergeleken met oude stammentwisten. Rivaliteit heeft zeker nóg een functie: als je eigen club verliest, maar de club waar je tegen bent verliest óók, dan kun je daar toch nog een beetje blij om zijn. Schadenfreude.
Onderzoek
De KNVB wilde ook meer weten over hoe mensen een clubkeuze maken en ondervroeg duizenden Nederlandse voetbalfans. Daaruit blijkt dat bij 54% van de fans hun keuze voor een club is beïnvloed door vrienden of bekenden, hun partner of hun ouders. De sociale omgeving speelt dus, naast de plek waar je woont of geboren bent, een hele grote rol.
En hoe langer iemand al supporter is van een club, hoe vaker hij supporter is geworden door zijn opvoeding. Fans die al meer dan dertig jaar supporter zijn van een bepaalde club, hebben zich vaak zo ontwikkeld door (vroege) invloed van hun ouders.
Per club verschilt het overigens wel hoe de meeste fans zich zijn gaan verbinden aan een club. Meer dan de helft van de NAC Breda-fans is bijvoorbeeld supporter geworden dankzij de invloed van vrienden, bekenden of een partner. Maar in Rotterdam-Zuid hebben de ouders de meeste invloed: veruit de meeste Feyenoord-fans zijn supporter geworden omdat ze dat van hun ouders hebben meegekregen… Geen tijd te verliezen dus.
